روزی که اطلاعیه­ای جدیدی روی تابلوی اعلانات موسسه نصب شده بود، همه می­خواندن، مرا هم به خواندن واداشت. دقت کردم هفت? گرامی داشت کتاب بود و اعلام بازدید از میراث ماندگار (روز شنبه 24/8/93، ساعت 10 صبح) 

برای حضور به خود وعده دادم. روز موعود فرا رسید، رفتم. عده­ای از دوستان هم آمده بودند. رئیس بخش پژوهش و بعضی اساتیدی (زبان فارسی، انگلیسی، ترکی استانبولی و ...) هم حاضر بودند به سوی مقصد حرکت کردیم، عر

ض خیابان که پیموده شد به در ورودی رسیدیم؛ طی همین مسیر باعث تعجب مسئول ذی ربط نیز شد با این کلام؛ چه راه دوری! بلی؛ به محض ورود همه به سوی مرقد آن بانی عظیم الشان شتافتند و به روح پاکش حمد و سوره­ای نثار کردند. عکس یادگاری و کاری گرفتند. بعد از مدتی کوتاه به سوی راه پله­ها راهنمایی شدیم، نگاه­های نگهبان ما را وارسی و بدرقه می­کرد . 

میراث ماندگار در دوازده-12- طبقه جا خوش کرده است. (هفت طبقه جدید، پنج طبقه قدیم)، از مجموع آن طبقات دو طبقه برای باز دید و مهمانان امکان حضور دارد.  

برای ما بازدید از سه قسمت میسر گردید:

الف) گنجین? جهانی نسخ مخطوطات اسلامی. این قسمت خود دارای چند بخش اس

ت که هر اثر اگر بخواهد در گنجین? بی­ماند و زندگی کند باید مانند یک فرد و انسانی که بیمار است از مراحل مختلف بگذرد: 

  1. قرنطینه و آزامایش­گاه، آزمایش­ها و کارهای گوناگون صورت می­گیرد برای بهبودی اثر تا به جامعه بر گردد. 

  2. بیمارستان، سه روز در این بیمارستان می­ماند و استراحت می­کند (البته ملاقات بدون گل و شیرینی و کمپوت و ...است خرج ندارد). 

  3. اثر بعد از آن دو مرحله وارد جامعه و اجتماع می­گردد جامعه همان گنجینه است که هر روز شاهد حضور خیلی از مشتاقات و علاقمندان افراد آن جامعه و آن آثار می باشند.

نسخ خطی موجود در این مرکز مهمترین مرکز بعد از ترکیه و مصر در جهان اسلام است؛ یعنی سومین مرکز در جهان اسلام و اولین درکشور جمهوری اسلامی ایران و یکی از مشهورترین کتابخانه­های جهان به حساب می­آید. در

گنجین? جهانی نسخ مخطوطات اسلامی 37 هزار عنوان کتاب می­باشد.

آثار موجود گوناگون است.

قدیمی ترین قرآن با خط کوفی

قرآنی با خط ثلث منسوب به امام باقر و امام صادق(علیهماالسلام)، آثار با خطهای متفاوت؛ سبک کشمیر، شیراز و تهران. قرآن کامل به صورت رولی دارای غلاف که با یال اسب (به دلیل باریکی و دقت) ، در عرض 4متر نوشته شده است. در وسط آن آیه الکرسی بزرگ و برجسته نوشته شده است که خود گویای اهمیت آیه الکرسی است.

قدیمی ترین تفسیر به دو زبان، عربی و فارسی در گنجینه وجود دارد. قرآن بدون نقطه هم موجود است.

قدیمی­ترین کتاب نهج البلاغه امام علی(ع) دیده می­شود. کتاب قدیمی ستاره شناسی، اختر شناس، کیهان شناسی و زیج­ها رویت می­شود.

کتاب قدیمی دعا، صحیفه سجادیه، کتاب اربعه شیعه، لغت نامه­ها؛ مجمع اللغه، ینابیع اللغه، ال

مصادر، صحاح اللغه از افراد جامع? گنجین? هستند.

خرده اوستا، به زبان پهلوی وفارسی، نسخه بدل زبور به خط لاتین (روی پوست بز  با 800 سال قدمت) ، نسخه بدل انجیل به خط خبری و کتاب قانون ابن سینا در گنجینه به نمایش گذاشته شده است. دو کتاب نسب شناسی نیز معرفی می­گردد و بسیاری از کتب دیگر.

دست­خط بزرگان و عالمان دینی

در قسمتی از گنجینه دست­خط بزرگان چشم­ها را نوازش می­دهد. عالمان چون؛ ملاصدرا، شیخ

بهائی، شیخ حرعاملی، علامه مجلسی، شیخ انصاری، امام خمینی، مرعشی نجفی و ...

هنر آفرینی خطاط­های عصر حاضر نیز جایگاهی خود را دارد. با خط ناخنی این کلمه: قال الله عزوجل کلمه لااله الا الله حصنی فمن دخل حصنی أمن من عذابی- به زیبایی تحریر شده است.

 بزرگترین کتاب در گنجینه قرآن کریم است با وزن 50 کیلو گرم. جالب اینکه دشمنان افراد این جامعه (گنجینه)؛ کرم­ها، موریانه، حشرات و ... و آنچه که توضیح دادن همه به نمایش گذاشته شده است و هر کدام ذائقه­ای خاص خود را دارد، برخی حریر و ابریشم، بعضی پنبه، برخی دیگر کتان بعضی کاغذ و یک عده­ای هرچه پیش آمد خوش آمد غارت می­کند و می­خورد.

ب) تالار وراقان یا مرمت و باز سازی کتب خطی

با توضیح مسئول ذی ربط و کارهای که انجام می­شود در این قسمت بسیار زیبا اما سخت است. مرمت و بازسازی با مواد طبیعی و دارای ماندگاری صورت می­گیرد. ابریشم، پنبه، کتان، کاغذ، نسخ مخصوص و... ابزار مرمت کار است. تزین ­کاری و قلم­کاری و هنر اسلامی ابزار خود را دارد.

ج‌)                قسمت چاپ و تصویر 

قسمت پایانی بازید از ابزار چاپ بود. دستگاه­های قدیم و جدیدی چاپگر، لابراتوار تصویر، مرکز می­کروفیلم، چاپ تصویر ماشین چاپ دستی- سنگی.

ماشین چاپ دستی سنگی و قدیم 18 نفر پای دستگاه­کار می­کرده یک برگ چاپ می­کرده ! اما امروزه ...!

میراث ماندگار که درسطح کشور اولین و جهان اسلام سومین و در جهان مشهور و معروف است. به همت و تلاش کدام فرد دردمند و آگاه بنا شده و به یادگار مانده است؟

آن مرد با تقواه، فقیه اهل بیت(ع)، فرهنگ دوست و دوراندیش کسی نیست جز حضرت آیت الله العظمی ابوالمعالی شهاب الدین الحسینی المرعشی النجفی(ره)

حضرت ایشان در دوم ماه صفر 1315هق در یک صبحگاهی در جوار حضرت امیر المومنین(ع) در شهر نجف اشرف متولد شد.

آیت ... العطمی مرعشی نجفی (ره) در زمان­های خیلی دور به فکر جمع آوری آثار خطی و ارزشمند بوده است. کتاب­ها را به روش­های مختلف جمع­آوری نموده است مانند: هدیه، وقف، خرید با پول ناز و روزه استجاری از دو ماه تا چهارسال کار در کارگاه برنج کوبی و حذف یک وعده غذا (در 24 ساعت) و وجوهات.

میراث ماندگار

تأسیس این مرکز بزرگ فرهنگی را سال 1353ش نوشته­اند اما معلوم است که مهندس وطراحی آن به خیلی زمان­های دور بر می­گردد که در ذهن و فکر آن عالم عامل کشیده شده بود.

آیت الله مرعشی نجفی با بیش از 68 سال تدریس در حوزه علیمه قم تربیت هزاران شاگرد، بنیاد صدها مدرس? علمی، هزاران مسجد، حسینه، کتابخانه و مرکز فرهنگی، رفاهی و درمانی درقم شهرستان­ها، داخل و خارج کشور و احیاء آثار داشمندان متقدم اسلامی، در سن 96سالگی [1]بر اثر سکته قلبی در گذشت و بر اساس وصیت ایشان دم در کتابخانه عمومی به خاک سپرده شد تا غبار پای عابران علوم آل محمد(ص) زینت­بخش بارگاه­اش باشد.           موسی فصیحی ارشد زبان و ادبیات فارسی